DWADZIEŚCIA GODZIN | HÚSZ ÓRA
reż. Zoltán Fábri, Węgry 1965, 109’

MFF w Moskwie 1965: Grand Prix (Zoltán Fábri)
MFF w Wenecji 1965: UNICRIT Award (Zoltán Fábri)


Historia dziennikarza szukającego wyjaśnienia morderstwa, którego ofiarą osiem lat wcześniej stał się pracownik gospodarstwa rolnego w pewnej wsi. W celu rozwikłania zagadki młody reporter przyjeżdża na miejsce i w ciągu tytułowych dwudziestu godzin rozmawia z pozostałymi przy życiu świadkami tamtych wydarzeń. W toku dziennikarskiego śledztwa na jaw wychodzą ciążące na ich sumieniach przewinienia. Dziennikarz odkrywa konflikty światopoglądowe i polityczne, wykreowane w czasie kolejnych przemian społecznych w kraju, początkowych nadziei związanych z nowym systemem i rozczarowania działaniem władzy.


Reżyser za pomocą retrospekcji ukazuje, w jaki sposób członkowie tej społeczności zwrócili się przeciwko sobie, podejmując się tym samym rozliczenia z totalitarnym systemem lat 40. i 50. Film był węgierskim kandydatem do Oscara w 1965 roku.

JA, TWÓJ SYN | FATHER | APA
reż. István Szabó, Węgry 1966, 98’

(with Polish and English subtitles)

MFF w Locarno 1967: Nagroda Specjalna Jury (István Szabó)
MFF w Moskwie 1967: Grand Prix (István Szabó)


Po śmierci ojca w 1945 roku, Andrása samotnie wychowuje matka. Chłopak nie umie się odnaleźć w zmieniającej się rzeczywistości społecznej i politycznej, w której ojciec mógłby być jego przewodnikiem. Wymyśla mu więc fikcyjne biografie, odpowiednio dostosowując jego życiorys do aktualnego klimatu politycznego w taki sposób, aby w każdej wersji ojciec mógł uchodzić za bohatera. Sam także nie potrafi sprecyzować swojego światopoglądu, wstępuje do komunistycznego związku harcerskiego, a następnie bierze udział w studenckich demonstracjach antyradzieckich. Próbując żyć bez jednego rodziców walczy ze światem i sobą samym o własną tożsamość.


István Szabó w mozaice utkanej z retrospekcji będących wytworami wyobraźni chłopca, buduje obraz młodego człowieka marzącego o zostaniu bohaterem i powoli uczącego się odróżniać rzeczywistość od własnych fantazji. 

| A story of a young boy growing up in Hungary after the WWII. After his father’s death in 1945 he struggles with the ever changing social and political reality around him. To deal with the everyday life during the times of stalinist regime, the Uprising of 1956 and ‘goulash socialism’ he keeps inventing new biographies of his late father that would always make him look like a hero. While trying to live without his father as a guide, he fights with the world and himself for his own identity.

MIŁOŚĆ | LOVE | SZERELEM
reż. Károly Makk, Węgry 1970, 85’

(with Polish and English subtitles)

MFF w Cannes 1971: udział w konkursie głównym, Nagroda Jury (Károly Makk), OCIC Award (Károly Makk), wyróżnienie dla aktorek w głównych rolach (Lili Darvas, Mari Töröcsik)


Filmowa adaptacja noweli więziennej Tibora Déryego pod tym samym tytułem. Akcja filmu toczy się na początku lat 50. XX wieku. János trafił na dziesięć lat do więzienia z powodów politycznych. Żona Jánosa opiekuje się jego obłożnie chorą matką i ukrywa przed nią prawdę o miejscu pobytu syna. Sama nie wiedząc czy mąż jeszcze żyje, w jego imieniu pisze do matki fikcyjne listy opisujące rzekomo kwitnącą karierę aktorską Jánosa w Ameryce. Im trudniejsze są warunki ich życia, tym bardziej baśniowe stają się opowieści na temat nieistniejącego życia Jánosa w Hollywood.


W 1971 roku film został zgłoszony do Oscara w kategorii filmu nieanglojęzycznego. W 2000 roku węgierscy krytycy filmowi umieścili film na liście New Budapest 12, czyli dwunastu najlepszych węgierskich filmów w historii.

| At the beginning of the 50s János becomes a political prisoner of the current regime and his wife is left with his bedridden mother under her care. In an effort to hide the real reason of his absence, she writes fictional letters to his mother in his name, describing his supposedly successful career as an actor in Hollywood. As their living conditions become worse every day, the fake letters provide a more and more optimistic and almost fairy-tale like story of János and his idyllic life in America.

ŚWIADEK | THE WITNESS | A TANÚ
reż. Péter Bacsó, Węgry 1969, 105’

(with Polish and English subtitles)

MFF w Cannes 1981: pokaz w sekcji Un Certain Regard


Legendarna satyra polityczna, wstrzymana na dziesięć lat przez komunistyczną cenzurę. Akcja filmu rozgrywa się na przełomie lat 40. i 50. w czasach powojennej dyktatury Mátyása Rákosiego. Strażnik naddunajskich wałów przeciwpowodziowych, József Pelikán, ojciec ośmiorga dzieci, zostaje aresztowany za ubój nielegalnie przechowywanej świni. Od tego momentu zaczyna interesować się nim towarzysz Virága, który za wszelką cenę chce wciągnąć Pelikána w działalność partii. Każda kolejna oferta pracy kończy się jednak katastrofą, a nieprzystosowanie bohatera do kariery aparatczyka obnaża absurdy komunistycznej rzeczywistości.

| Banned for over a decade for its outspoken criticism of the post-WWII communist regime in Hungary, the film follows the life of an ordinary dike keeper, József Pelikán, who has been caught for illegally slaughtering his pig, Dezsõ. Instead of doing hard time for his "heinous" crime, Pelikán is elevated into an important position, generally reserved for the communist elite. One failure after another the incompetent Pelikán is being put higher and higher on the communist echelon, all the while remaining completely clueless about his promotions.

W GÓRĘ RZUCONY KAMIEŃ | THE UPTHROWN STONE | FELDOBOTT KÖ
reż. Sándor Sára, Węgry 1968, 84’

(with Polish and English subtitles)

MFF w Cannes 1968: udział w konkursie głównym

Wizualnie i kompozycyjnie wyrafinowane dzieło operatora Sándora Sáry. Historia chłopaka, który pod koniec lat 40. chce dostać się do szkoły filmowej. Kiedy jego ojciec staje się więźniem politycznym reżimu Rákosiego, bohater nie ma już szans na zrealizowanie marzeń. Totalitarny system władzy determinuje odtąd jego życie na każdym etapie. Przyjdzie mu zmierzyć się z reperkusjami przymusowej kolektywizacji wsi czy dezynfekcją romskiego obozu. Po latach, próbując zrekonstruować tamte wydarzenia, nakręci film fabularny.  

| A visually sophisticated feature film debut of the cinematographer Sándor Sára. After his father becomes a political prisoner of the Rákosi regime, Pásztor Balázs can forget about his dream of getting into film school. From that point on, every step he takes is determined by the totalitarian system. Years later, in an attempt to reconstruct those events, he comes up with an idea for a feature film.

ORGANIZATORZY:

Centrum Badań Holokaustu Uniwersytetu Jagiellońskiego

Kino Pod Baranami

Konsulat Generalny Węgier w Krakowie

MaNDA – Magyar Nemzeti Digitális Archívum és Filmintézet